نمونه سوال

جایگاه زمین درفضا را بیان کنید؟

زمین ما بخش کوچکی از  منظومه خورشیدی است؛ منظومه ای متشکل از یک ستاره به نام خورشید و اجرام آسمانی متعدد که در مدارهای پیرامون آن میگردند.

2-منظومه شمسی دارای چند سیاره است؟ واین سیارات به چند دسته تقسیم شده اند؟ بیان کنید.

منظومه خورشیدی دارای هشت سیاره است؛ چهار سیارهٔ نزدیک به خورشید، که سطوح سنگی و جامد دارند و به آنهاسیاره های درونی میگویند.مانند: تیر، ناهید، زمین ومریخ.

 چهار سیاره دورتر که از گازهای مختلف تشکیل شده اند و سیارههای بیرونی نامیده میشوند.مانند:مشتری، زحل، اورانوس و نپتون

3-درمیان چهارسیاره درونی زمین چه تفاوتی با سیارات دیگر دارد؟ زمین سومین وبزرگترین سیاره درونی است. تنها سیاره ای  که درآن امکان زیست وجود دارد. تنها سیاره ای که درآن آب مایع وجود دارد.

4-فاصله زمین تا خورشیدچقدراست؟150.000.000کیلومتر

5-دانشمندان عمرزمین ومنظومه خورشیدی را چقدر تخمین زده اند؟حدود4.5میلیارد سال

6-سرچشمه اصلی نور وگرما وانرژی زمین کجاست؟ خورشید

7-بزرگی خورشیدرا با زمین مقایسه کنید.

قطر خورشید حدود 109 برابر قطر زمین و جرم آن 33هزار برابر جرم زمین است.

8-ستاره خورشید درکدام کهکشان قراردارد؟کهکشان راه شیری

9-مساحت کره زمین......510میلیون کیلومترمربع ...است.

10-منظوراز موقعیت مکانی یک پدیده چیست؟ یعنی مکان دقیق  قرارگرفتن آن پدیده در روی کره زمین

11-جغرافی دانان برای تعیین موقعیت مکانی پدیدها چه ابداعی کرده اند؟ خطوط و تقسیماتی را ابداع کرده اند.

12-منظوراز مدارها چیست و چگونه درجه بندی شده اند؟

در فاصله مساوی از دو قطب شمال و جنوب، می توانیم یک دایره بزرگ را به دور زمین تصور کنیم. این دایرهٔ بزرگ، استوا نام دارد. دایره های دیگری در هر دو نیمکره به موازات استوا رسم شده اند که به آنها مدار میگویند.
 هرچه به قطب شمال یا جنوب نزدیک میشویم، این دایره ها کوچکتر میشوند. مدار استوا (مدار مبدأ) صفر درجه است. بقیه مدارها بین 0تا  90درجه شمالی یا جنوبی درجه بندی شده اند.

13-منظوراز نصف النهارها چیست وچگونه درجه بندی شده اند؟

نصف النهارها نیم دایره های فرضی هستند که از قطب شمال تا قطب جنوب کشیده شده اند و طول مساوی دارند.
 برای درجه بندی نصف النهارها، نصف النهاری را که از رصدخانه «گرینویچ» در شهر لندن عبور میکند به عنوان نصف النهار مبدأ انتخاب کرده اند. نصف  النهار مبدأ و امتداد آن در سوی دیگر کره، زمین را به دو نیمکره مساوی شرقی و غربی تقسیم کرده است. نصف النهار مبدأ، صفر درجه و نصف  النهارهای دیگر از 0تا 180درجه غربی و  180درجه شرقی درجه بندی شده اند.

14-علت درجه بندی نصف النهارها به180 درجه شرقی ویا غربی چیست؟ زیرا محیط زمین 3600درجه است

15-منظوراز مختصات جغرافیایی یک نقطه چیست؟

هر نقطه از کره زمین روی یک مدار و یک نصف النهار مشخص قرار دارد که به آنها مختصات جغرافیاییآن نقطه میگویند.

16-چگونه طول وعرض جغرافیایی یک مکان را به دست می آوریم؟

ما با داشتن  شبکه مدارها و نصف النهارها میتوانیم طول و عرض جغرافیایی هر مکان یا
 مختصات جغرافیایی آن را به دست بیاوریم.

18- طول جغرافیایی و عرض جغرافیایی را تعریف کنید.

طول جغرافیایی هر مکان عبارت است از فاصله آن مکان با نصف النهار مبدأ برحسب درجه.
 عرض جغرافیایی هر مکان عبارت است از فاصله آن مکان با مدار استوا برحسب درجه.

19- سامانه موقعیت یاب جهانی(( جی پی اس )) به طور خلاصه توضیح دهید.

امروزه  از طریق سامانه موقعیت یاب جهانی(GPS ) میتوان موقعیت دقیق هر نقطه را درهر جای کره زمین، به طور شبانه روزی و در هر شرایط آب وهوایی، تعیین کرد.سامانه GPSاز 24ماهواره تشکیل شده است که در مدار زمین، گردش می  کنند و تمام نقاط کره زمین راپوشش میدهند. این ماهواره ها امواج رادیویی به زمین ارسال میکنند و میتوانند موقعیتدقیق پدیدهها را مشخص کنند.

20-مردم ایران به کدام جهت نماز می خوانند؟ جنوب غربی

21-دانشمندان در باره پیدایش منظومه شمسی چه نظری دارند؟

آنها بنابر فرضیه هایی معتقدند که این منظومه از ابری متشکل از «گازها و غبارهای بین ستاره ای» پدید آمده است.

 درس دوم

1-منظوراز حرکت وضعی زمین چیست و چه نتایجی دارد؟

زمین در هر 24ساعت یکبار به دور محور خود میچرخد، که به آن حرکت وضعی میگویند.
 نتایج:

الف) پیدایش شب و روز     ب) اختلاف ساعت بین نواحی مختلف

2-اگر زمین به دورخود نمی چرخید چه اتفاقی می افتاد؟ همواره  قسمتی از کره زمین روز  می شد ودر قسمتی دیگر شب. که در این صورت زندگی درروی کره زمین امکان پذیر نبود.

3-منظوراز حرکت ظاهری آفتاب چیست؟

ما هر روز در آسمان، خورشید را میبینیم که از مشرق طلوع میکند. هنگام ظهر، خورشید تقریباً بالای سر ماست و هنگام عصر رفته رفته به سمت مغرب حرکت و در آن سمت غروب میکند.

که این جابه جایی یا حرکت خورشید در آسمان، حرکت ظاهریاست. در واقع، خورشید جابه جا نمیشود بلکه زمین
 می  چرخد و نقاط مختلف کره زمین پی درپی در مقابل خورشید قرار میگیرند.

4-ساعت واقعی و ساعت رسمی را باهم مقایسه کنید.

وقتی خورشید درست روی نصف النهار مبدأ قرار می  گیرد، در همه شهرهایی که روی این نصف النهار (از شمال اروپا تا جنوب آفریقا) قرار گرفته اند، هنگام ظهر است. در همین حال، مردم کشورهایی که در شرق گرینویچ قرار دارند، خورشید را زودتر دیده اند و بنابراین، از ظهرشان گذشته است. به عکس، در کشورهایی که در غرب نصف النهار گرینویچ قرار دارند، چند ساعت به ظهر مانده است.که این ساعت واقعی است.

کرهٔ زمین برای آنکه یک دور یا   360به دور خود بچرخد، 24ساعت وقت لازم دارد. پس اگر ˚ 360محیطکرهٔ زمین را به 24قاچ تقسیم کنیم، هر یک از قاچها 15درجه پهنا دارد هر منطقه زمانی یک قاچ است و یک ساعت را به خود اختصاص می ٔ دهد. بنابراین، همه نصف النهارهایی که داخل یک قاچ قرار گرفته اند، به طور توافقی ساعت یکسانی دارند. این همان ساعت رسمی است.

5-مبنای ساعت واقعی چیست؟

موقعیت خورشید در آسمان

6-ساعت رسمی چرا و چگونه به وجودآمد؟

در زندگی روزانه نمیتوان از ساعت واقعی استفاده کرد. زیرا در تعیین قرارهای ملاقات، زمان باز و بسته شدن اداره ها و مغازه  ها و برنامه حرکت قطارها و هواپیماها مشکلات زیادی به وجود میآید.

بنابر این حدود 140سال پیش، در یک کنفرانس بین المللی، کشورها توافق کردند که به جای ساعت واقعی از ساعت رسمی استفاده کنند و به این ترتیب، زمان رسمی به وجود آمد.

7- هر قاچ...15درجه....  است و یک ...نصف النهار مرکزی ..  دارد.

8-منظور از خط بین المللی زمان یا خط روز گردان چیست؟

خط روزگردان یک نصف النهار فرضی 180درجه است که در امتداد نصف  النهار مبدأ در آن سوی کره زمین قرار گرفته است. هنگام عبور از این خط از غرب به شرق، باید یک روز به تقویم اضافه کرد و به عکس، هنگام عبور از شرق به غرب این خط، باید یک روز از تقویم کم کرد.

9-حرکت انتقالی زمین را توضیح دهید.

یک دورچرخش کامل زمین به گرد خورشید، یکسال طول میکشد که به آن حرکت انتقالی میگویند. مدار زمین، بیضی شکل است و زمین با سرعت میانگین 300کیلومتر در ثانیه، این مسیر را می پیماید.

10- سال شمسی، سال رسمی و سال کبیسه را با هم مقایسه کنید.

مدت زمان واقعی یک دور کامل گردش زمین به گرد خورشید، 365روز و 6ساعت است که به آن سال شمسی (واقعی) می  گویند.

اما در تقویمها سال را 365روز در نظر میگیرند. سال 365روزه،سال رسمی است که 66ساعت از سال خورشیدی کوتاهتر است.

 برای جبران کسری این 6ساعت، هر4سال یک روز به سال رسمی اضافه میشود () سال 366روزه را سال کبیسه مینامند.

11-مایل بودن محور قطب ها بر سطح مدار گردش انتقالی چه نتایجی دارد؟

الف)زاویه تابش آفتاب در طول سال تغییر میکند،     

 ب) درازی شب و روز نامساوی میشود.
ج ) فصلهای مختلف به وجود میآید. 

د)) برعکس بودن فصل ها در نیمکره شمالی وجنوبی

13-اعتدالین در چه مواقعی از سال اتفاق می افتد؟

در دو موقع از سال یعنی او ّل بهار و اول پاییز، درازی روز و شب برابر میشود؛ یعنی مسیری که  منطقه روشن زمین می پیماید بامسیر منطقه تاریک برابر است.( یعنی دایره روشنایی دقیقاً از قطب ها عبور می گذرد) به این دو زمان، اعتدالین (اعتدال بهاری  و اعتدال پاییزی) میگویند.

14- مهم ترین نتیجه حرکت انتقالی زمین چیست؟ پدید آمدن فصل ها.

 15-انقلاب تابستانی چیست؟

  در اول تیرماه در نیمکرهٔ  شمالی منطقه وسیعتری از کرهٔ زمین در معرض نور خورشید قرار میگیرد. در
 نتیجه، طول روزها از شب  ها بیشتر است. در اول تیرماه، خورشید در نیمکرهٔ شمالی به مدار رأس السرطان به طور عمودی می تابد. در این هنگام که طولانی ترین روز در این نیمکره است و به آن انقلاب تابستانی میگویند، فصل تابستان آغاز می شود.در  همین زمان، نیمکره جنوبی فصل زمستان را سپری میکند.

16-انقلاب زمستانی چیست؟

در اول دیماه، در نیمکرهٔ شمالی بخش کمتری از کرهٔ زمین تابش خورشید را دریافت میکند وروزها کوتاهتر از شب هاست. در اول دیماه، خورشید به مدار رأس الجدی در نیمکرهٔ جنوبی عمودی می  تابد. در نتیجه، در نیمکره شمالی اول دی کوتاهترین روز سال است که به آن انقلاب زمستانی میگویند. در این روز فصل  زمستان آغاز میشود؛ در حالیکه در همین زمان، در نیمکره جنوبی فصل تابستان آغاز شده است.

 درس سوم

1-سیاره زمین از چند محیط تشکیل شده است؟ آن ها را بیان کنید.

الف)بخش خارجی کره ٔ زمین یا پوسته آن که حالت جامد دارد واز سنگ و خاک تشکیل شده سنگ کره (لیتوسفر) نامیده میشود.

ب)) آب کره (هیدروسفر) شامل اقیانوسها و دریاها، دریاچه ها،  رودها و بقیه آبهای سطحی، آبهای زیرزمینی، یخچالها و نزولات جوی میشود.

ج))هواکره (اتمسفر) نیز شامل گازهایی است که دور تا دور کره  زمین را فرا گرفته اند.

د))این سه محیط با هم  سیاره زمین را برای زندگی انسان و دیگر موجودات زنده یعنی زیست کره (بیوسفر) مناسب میسازند.

2-چه مقدار از سطح زمین را آب ها وچه مقدار از آن را خشکی ها فرا گرفته اند؟حدود71درصد را آب ها و 29درصد بقیه را خشکی ها فرا گرفته اند.

3-دو نیمکره شمالی وجنوبی ا نظر وسعت آب ها وخشکی ها چه تفاوتی دارند؟

نیمکره شمالی را نیمکره خشکی ها می گویند.زیرا بیشتر خشکی ها دراین نیمکره قراردارند. ونیمکره جنوبی را نیمکره آب ها میگویند زیرا 82درصد آن را ابها فرا گرفته اند.

4- مجموعه بزرگ خشکی ها را نام ببرید.

آسیا، امریکا، افریقا، قطب جنوب ، اروپا و استرالیا واقیانوسیه

5-منظوراز ناهمواری ها چیست ؟ چند مورد نام ببرید.

به پستی وبلندی های سطح زمین ناهمواری گویند. فلات ها، کوه ها ، تپه ها، دشت ها ، جلگه ها و ....

6-جلگه های پهناورجهان در چه مناطقی پدید آمده اند؟ درکنار  دریا ها و یا  در امتداد رودهای بزرگ .

7-فلات ها چگونه سرزمین هایی هستند؟ تعریف کنید.

فلاتها سرزمینهایی نسبتاً هموار اما مرتفع اند که از اطراف به سرزمینهای کم ارتفاع و پست منتهی میشوند. این فلاتها، کوههای بسیار بلند با قله های نوک تیز را در برگرفته اند. فلات تبت بلندترین فلات جهان است.

8-ناهمواری های جوان و ناهمواری های قدیمی وفرسوده را باهم مقایسه کنید.

کوههای بسیار مرتفع جزء ناهمواریهای جوان هستند. دامنهاین کوهها شیب تندى دارند و درههای بین آنها تنگ و به شکل Vاست. به عکس، در کوههای کم ارتفاع با گذشت زمان و فرسایش، قلهها به شکل گنبدی در آمدهاند و شیب دامنهها ملایم است.این کوهها درههای باز و آبرفتی به شکل Uدارند.

9-عوامل تغییر شکل وپیدایش ناهمواری ها به چند دسته تقسیم میشود؟

عوامل درونی وعوامل بیرونی

10- حرکت ورقه(قطعات) پوسته زمین به چند صورت در ایجاد کوهستان ها نقش دارند؟

این ورقه ها (پوسته ٔ و گوشته فوقانی) بخشهایی از قاره ها تا کف اقیانوسها را در بر میگیرند. ورقه ها روی بخش خمیری شکل گوشته یا نرم کره به آرامی حرکت میکنند، از هم دور یا به همنزدیک میشوند، به هم برخورد میکنند یا در امتداد هم می  لغزند.البته ورقه ها بسیار کند حرکت میکنند و در هر سال فقط چند سانتیمتر جابه جا میشوند. اما این جابه جایی و حرکت طی میلیونها سال، تغییرات زیادی در ناهمواریها به وجود میآورد.

11-کوهزایی نتیجه چه عاملی است؟ وموجب پیدایش چه پدیده هایی میشود؟ نتیجه برخورد به یکدیگر است  _ باعث پیدایش  چین خوردگی ها و شکستگی ها(گسل) می شود.

12-عمل کوهزایی به چند شکل موجب تشکیل رشته کوه ها می شود؟

به سه صورت:

1-چین خوردگی: وقتی بخش زیرین یک ورقه به زیر ورقه ای دیگر می رود، فشاری بر پوسته وارد میشود که لایه های رسوبی را دچار خمیدگی میکند و به سمت بالا می آورد. مانندچین خوردگی های هیمالیا و البرز.

2-شکستگی(گسل): اگر فشار بر لایه های رسوبی به گونه ای باشد که پوسته را دچار شکستگی کند، گسل به وجود میآید. در این صورت، با اختلاف ارتفاع حاصل از شکست، مناطقی بالاتر از اطراف قرار میگیرد و مناطقی نیز فرو مینشیند و در نتیجه کوه یا دره ایجاد میشود.

3-بالا آمدن مواد مذاب :گاهی مواد مذاب (ماگما) از سمت گوشته به طرف پوسته حرکت میکنند و به آن فشار وارد می آورند. اگر مواد مذاب از پوسته راهی برای خروج از پوسته پیدا کنند و فوران کنند، کوههای آتشفشانی را به وجود میآورند اما اگر فوران رخ ندهد  و لایه پوسته بالا بیاید، کوههای گنبدی ایجاد میشوند

13- بالا آمدن مواد مذاب چگونه در شکل گیری کوه ها نقش دارند؟

اگر مواد مذاب از پوسته راهی برای خروج از پوسته پیدا کنند و فوران کنند، کوههای آتشفشانی را به وجود میآورند اما اگر فوران رخ ندهد  و لایه پوسته بالا بیاید، کوههای گنبدی ایجاد میشوند

14-چندمورد از عوامل بیرونی تغییر شکل ناهمواری ها را نام ببرید.

عواملی چون هوازدگی، فرسایش آبی، فرسایش بادی و فرسایش یخچالی

15-انسان ها باچه هدفی چهره ناهمواری ها را تغییر می دهند؟

برای رفع نیاز های خود وبهره برداری از محیط طبیعی

16- گُـــُســــَل چیست؟

اگر فشار بر لایه های رسوبی به گونه ای باشد که پوسته را دچار شکستگی کند، گسل به وجود میآید. که با اختلاف ارتفاع همراه است.